ST yojana: एसटीचा प्रवास करणारे (MSRTC) 1200 रुपयांमध्ये वर्षभर एसटी बसमध्ये प्रवास करण्याची एक नवीन योजना जाहीर केली आहे, ज्यामुळे ग्रामीण आणि शहरी भागातील प्रवाशांना अत्यंत कमी खर्चात प्रवास करण्याची संधी मिळणार आहे. ही योजना महाराष्ट्रातील विशेषतः शालेय विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक, अपंग व्यक्ती आणि गरजू प्रवाशांना केंद्रस्थानी ठेवून तयार करण्यात आली आहे.
योजनेचा उद्देश:
ही योजना एसटी महामंडळाने ग्रामीण आणि दूरवरच्या भागांतील लोकांसाठी विशेषत: शालेय मुलांसाठी सुरू केली आहे, ज्यांना शाळेत जाण्यासाठी आणि इतर दैनंदिन प्रवासासाठी सार्वजनिक वाहतूक साधने वापरणे आवश्यक असते. महाराष्ट्रातील बऱ्याच भागात अद्यापही खासगी वाहतूक सेवा मर्यादित आहेत, त्यामुळे एसटी बसेस हेच प्रमुख सार्वजनिक वाहतूक साधन आहे. या योजनेचा उद्देश गरजू प्रवाशांना कमी खर्चात सुरक्षित आणि नियमित प्रवासाची सुविधा उपलब्ध करून देणे आहे.
योजनेचे फायदे:
1. कमी खर्चात प्रवास: फक्त 1200 रुपयांच्या एकरकमी भरतीसह एक वर्षभरासाठी राज्यभरात एसटी बसमध्ये असीमित प्रवासाची संधी आहे. ही योजना विशेषत: शाळकरी मुलांसाठी, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आणि आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल घटकांसाठी खूपच फायदेशीर ठरणार आहे.
2. संपूर्ण राज्यात प्रवास: या योजनेअंतर्गत प्रवाशांना महाराष्ट्र राज्यातील कोणत्याही एसटी बसमध्ये प्रवास करता येईल. त्यामुळे ही योजना ग्रामीण भागातील प्रवाशांना शहरांशी जोडणारी कड़ी ठरणार आहे.
3. सर्वसामान्य प्रवाशांसाठी दिलासा: इंधन दरांमध्ये वाढ, खासगी वाहतुकीचे महागडे भाडे यामुळे सर्वसामान्य प्रवाशांना सतत प्रवास खर्चाची चिंता असते. मात्र, 1200 रुपयांच्या या योजनेमुळे एकदा रक्कम भरल्यानंतर वर्षभर प्रवासाचा खर्च कमी होतो.
4. शालेय विद्यार्थ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण योजना: ग्रामीण भागातील शालेय विद्यार्थ्यांना शाळेपर्यंत जाण्याचा मार्ग ही योजना सुकर करणार आहे. अनेक विद्यार्थी दररोज लांब अंतर प्रवास करतात, त्यामुळे त्यांना मोठा फायदा होईल. या योजनेमुळे शिक्षणासाठी लागणारा प्रवासाचा खर्च कमी होईल, आणि विद्यार्थ्यांचे शिक्षणातील सहभाग वाढेल.
पात्रता:
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही पात्रता निकष ठरवलेले आहेत. शालेय विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक, दिव्यांग आणि गरीब प्रवासी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. यासाठी संबंधित प्रवाशांनी आपले ओळखपत्र आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे दाखवून योजनेत नोंदणी करावी लागेल.
आरक्षण आणि बुकिंग प्रक्रिया:
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी प्रवाशांना जवळच्या एसटी स्थानकावर जाऊन किंवा महामंडळाच्या अधिकृत वेबसाइटद्वारे नोंदणी करावी लागेल. एकदा नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, प्रवाशांना एक स्मार्ट कार्ड दिले जाईल, ज्याच्या आधारे ते कोणत्याही एसटी बसमध्ये वर्षभर असीमित प्रवास करू शकतील.
आर्थिक परिणाम:
एसटी महामंडळास या योजनेमुळे सुरुवातीला आर्थिक आव्हानांचा सामना करावा लागू शकतो. मात्र, मोठ्या प्रमाणावर लोकांना ही योजना आकर्षित करेल आणि प्रवासी संख्येत वाढ होईल. त्यामुळे महामंडळाच्या उत्पन्नात वाढ होण्याची शक्यता आहे.
एसटी महामंडळाने आणलेल्या या योजनेमुळे महाराष्ट्रातील लाखो प्रवाशांना कमी खर्चात प्रवासाची सुविधा मिळणार आहे. ही योजना खासकरून ग्रामीण भागातील शालेय विद्यार्थी आणि सर्वसामान्य नागरिकांसाठी एक मोठी दिलासा देणारी आहे. राज्यातील सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था अधिक सुकर करण्याच्या दृष्टीने ही योजना एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरणार आहे.ST yojana